MONDROS MÜTAREKESİ (30 EKİM 1918)
Osmanlı Devleti’nin Mütarekeyi İmzalama Sebepleri:
1-Osmanlı Devleti’nin savaşacak gücünün kalmaması
2-Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi sonucunda Osmanlı ile Almanya’nın kara bağlantısının
kesilmesi
3-Wilson Prensiplerinden cesaret alınması
4-Güney cephelerinin çökmesi
5-Savaş taraftarı olan İttihat ve Terakki Partisi’nin ülkeyi terk etmesi sonucunda başa Hürriyet ve
İtilaf Fırkasının gelmesi.
Mondros Mütarekesi; 30 Ekim 1918’de Osmanlı adına Bahriye Nazırı Rauf Orbay ile İtilaf
Devletleri adına İngiliz Amirali Caltrop arasında Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda
Agamemnon Zırhlısı’nda imzalanmıştır.
Bazı Maddeleri (Tamamı 25 maddedir):
1-Anlaşma devletleri güvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya çıktığında istedikleri stratejik bir
bölgeyi işgal edebilecektir.(7.Madde)
a- Mütarekenin en önemli maddesi 7. maddedir.
b-Bu madde İtilaf Devletlerinin Anadolu’da yaptıkları işgallerin hukuki dayanağı olmuştur.
c-İtilaf Devletleri bu maddeyi ateşkese koyarak Wilson ilkelerine ters düşmekten
kurtulmuşlardır.
4-Bu madde Osmanlı ülkesini işgale açık hale getirip ülke bütünlüğünü bozmuştur.
2-Doğu Anadolu’da altı ilde (Vilayet-i Sitte: Erzurum, Van, Elazığ, Sivas, Bitlis, Diyarbakır) bir
karışıklık çıktığında İtilaf Devletleri bu illerin herhangi birini işgal edebilecektir.(24.Madde)
Bu madde anlaşma devletlerinin Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermeni Devleti kurma
projelerinin en önemli göstergesidir.
3-Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanması dışındaki Osmanlı orduları terhis edilecek;
ayrıca orduya ait cephane, taşıtlar ve donanma anlaşma devletlerine bırakılacaktır.
Böylece Osmanlı Devleti yapılacak işgaller karşısında savunmasız hale getirilmeye
çalışılmıştır. Bu madde Anadolu’nun işgal edileceğini gösterir.
4-İran ve Kafkasya’daki Osmanlı birlikleri geri çekilecek. Kuzey Afrika ve Orta Doğu da bulunan
Osmanlı askerî birlikleri en yakın itilaf devletine teslim olacaktır.
5-Ermenilerle İtilaf Devletlerinden alınan esirler serbest bırakılacak; Türk esirler İtilaf Devletlerinin
denetiminde kalacaktır.
Bu durum devletlerin eşitliği ilkesine aykırıdır.
6-Haberleşme ve Ulaşıma ait bütün araç-gereçler anlaşma devletinin denetiminde bırakılacaktır.
a-Böylece, işgalci devletlere karşı topyekûn bir mücadelenin Türkler tarafından başlatılması
engellenmeye çalışılmıştır.
b-Bu durum bölgesel direniş hareketlerinin vatanın bütününe yönelik hale getirilmesini kısa
bir için de olsa geciktirmiştir.
c-Bu madde işgallerin başlayacağını gösterir.
7-Limanlar, Toros Tünelleri, tersaneler ve demir yolları anlaşma devletlerine bırakılacak
8-Anlaşma devletleri akaryakıt ve kömür ihtiyaçlarını Osmanlı devletinden karşılayacak ve bu maddeler
ihraç edilmeyecektir.
Anlaşma devletleri bu tür maddelerle Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını ortadan
kaldırmış ve Osmanlı Devleti’ni ekonomik bakımdan kendilerine bağımlı hale getirmeye
çalışmışlardır.
9-Boğazlar İtilaf devletlerinin işgalinde olacaktır.
Bu madde Osmanlı Devleti’nin boğazlar üzerindeki egemenliğini sona erdirdiği gibi;
İstanbul’u güvenliksiz hale getirdi ve Anadolu ile Rumeli’nin bağlantısını kesti.
10-Batum işgal edilecektir.
İngiltere bu madde ile Kafkasya’yı işgal ederek Osmanlı ile Rusya’nın bağlantısını kesmek
istemiştir.
11-Osmanlı Devleti, ittifak grubu ile ilişkilerini kesecektir.
Mondros Mütarekesi’nin Önemi:
a-Osmanlı Devleti İtilaf devletlerine teslim olmuştur.
b-Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
c-Gizli antlaşmaların uygulama safhası başlamıştır.
d-Millî cemiyetler kurulmuştur.
e-Mütarekeyi imzalayan Rauf Orbay’ın başarılı profili zedelendi.
-Mütarekenin imzalandığı tarihte Mustafa Kemal Suriye’dedir.
-Gizli antlaşmaların var olması mütarekenin ağır şartlar taşımasında etkili oldu
9 Temmuz 2016 Cumartesi
II. BALKAN SAVAŞI Savaşın Nedenleri
II. BALKAN SAVAŞI
Savaşın Nedenleri
1 -Bulgaristan’ın I. Balkan Savaşı sonucunda en büyük payı alması (Özellikle Makedonya üzerindeki anlaşmazlıklar) ve Ege Denizi’ne ulaşmasından dolayı Balkan devletlerinin aralarında anlaşmazlığa düşmesi.
2 -Bulgaristan’ın Ege Denizi’ne kadar genişlemesini Yunanistan’ın uygun görmeyişi.
3 -Osmanlı Devleti’nin bölgeden çekilmesiyle meydana gelen otorite boşluğu 9 Yunanistan’ın çalışmaları sonucunda Sırbistan, Karadağ ve Romanya Bulgaristan’a karşı birleşmiştir. Bulgaristan’ın zor durumda olduğunu gören Enver Paşa harekete geçerek, Edirne ve Kırklareli’ni Bulgarlardan almıştır. II. Balkan Savaşı sonucunda Bulgaristan yenildi.
Savaş Sonucunda Yapılan Antlaşmalar
1-Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913): Balkan devletleri arasında yapılmıştır.
-Bulgaristan I. Balkan Savaşı’nda aldığı toprakların büyük bir kısmını kaybetti.
-Bükreş Antlaşması Balkanlarda huzuru sağlayamadı.
-Bu antlaşmaya Osmanlı Devleti katılmadı.
-Bulgaristan Ege Denizi ile bağlantısını devam ettirdi.
-İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913) İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında imzalandı.
-Meriç nehri iki ülke arasında sınır kabul edildi.
-Edirne, Kırklareli Dimetoka ve Kırkağaç Osmanlı Devletinde kaldı. 3-Bulgaristan’daki Türklerin yasal hakları garanti altına alındı.
-Bulgaristan’daki Türklerin; isterlerse dört yıl içerisinde Türkiye’ ye göç edebilecekleri kararlaştırıldı. Genel sonuçlar 1-Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısı kesilmedi.
-Bugünkü Türk-Bulgar sınırı yaklaşık olarak çizildi. 3-Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı öncesinde; savaş esnasında Bulgaristan üzerinden Almanya ile kara bağlantısı kurabilmek için Dimetoka’yı Bulgaristan’a bıraktı.
-Atina Antlaşması (14 Kasım 1913):
Atina Antlaşması Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalandı.
1-Yunanistan’daki Türklerin hakları güvence altına alındı.
2-Yanya, Girit ve Selanik Yunanistan’a bırakıldı.
3-Ege Adalarının durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı. !! Büyük devletler 16 Kasım 1913’te aldıkları karar ile İmroz, Bozcaada ve Meis dışındaki Ege Adalarını Yunanistan’a, On İki Ada’yı da İtalyanlara verdiler. 10
4-İstanbul Antlaşması (13 Mart 1914): İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Sırbistan arasında imzalandı. Osmanlı Devleti’nin Sırbistan ile sınırı olmadığı için; bu antlaşma ile yalnızca Sırbistan’da kalan Türklerin hakları görü- şüldü. II. Balkan Savaşı’nın Sonuçları
1-Balkanlar’da azınlık durumuna düşen Türklerin hakları imzalanan antlaşmalarla güvence altına alındı
2-Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’dan geri alındı.
3-Bulgaristan mağlubiyetini telafi etmek için I. Dünya Savaşı’na girdi.
Açıklamalar:
1-İttihat ve Terakki Partisi savaştan sonra; orduyu, gençleştirmek ve Almanya’dan subaylar getirerek modernize etmek için harekete geçtiyse de; I. Dünya Savaşı başladığı için bu düşünce sonuçsuz kaldı.
2-Mustafa Kemal Edirne’nin kurtuluşuna katılmıştır
3-Arnavutluk, Balkan Savaşları’na katılmamıştır
4-Balkan Savaşlarından sonra Balkanlarda Rusya, Osmanlı yerine Avusturya ile karşı karşıya geldi
5-Osmanlı Devleti’nin Almanya’dan faydalanarak orduyu ıslah etmek istemesi Osmanlı ile Almanya’yı birbirine daha fazla yaklaştırmıştır.
6-Türk ordusu II. Balkan Savaşı’nda sadece Bulgaristan ile savaşmıştır
7-II. Balkan Savaşı esnasında Avrupalı devletlerin tepkisinden çekindiği için Osmanlı ordusu Meriç’in batısına geçmemiştir.
8-Balkan Savaşları Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesinde etkili olmuştur.
1 -Bulgaristan’ın I. Balkan Savaşı sonucunda en büyük payı alması (Özellikle Makedonya üzerindeki anlaşmazlıklar) ve Ege Denizi’ne ulaşmasından dolayı Balkan devletlerinin aralarında anlaşmazlığa düşmesi.
2 -Bulgaristan’ın Ege Denizi’ne kadar genişlemesini Yunanistan’ın uygun görmeyişi.
3 -Osmanlı Devleti’nin bölgeden çekilmesiyle meydana gelen otorite boşluğu 9 Yunanistan’ın çalışmaları sonucunda Sırbistan, Karadağ ve Romanya Bulgaristan’a karşı birleşmiştir. Bulgaristan’ın zor durumda olduğunu gören Enver Paşa harekete geçerek, Edirne ve Kırklareli’ni Bulgarlardan almıştır. II. Balkan Savaşı sonucunda Bulgaristan yenildi.
Savaş Sonucunda Yapılan Antlaşmalar
1-Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913): Balkan devletleri arasında yapılmıştır.
-Bulgaristan I. Balkan Savaşı’nda aldığı toprakların büyük bir kısmını kaybetti.
-Bükreş Antlaşması Balkanlarda huzuru sağlayamadı.
-Bu antlaşmaya Osmanlı Devleti katılmadı.
-Bulgaristan Ege Denizi ile bağlantısını devam ettirdi.
-İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913) İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında imzalandı.
-Meriç nehri iki ülke arasında sınır kabul edildi.
-Edirne, Kırklareli Dimetoka ve Kırkağaç Osmanlı Devletinde kaldı. 3-Bulgaristan’daki Türklerin yasal hakları garanti altına alındı.
-Bulgaristan’daki Türklerin; isterlerse dört yıl içerisinde Türkiye’ ye göç edebilecekleri kararlaştırıldı. Genel sonuçlar 1-Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısı kesilmedi.
-Bugünkü Türk-Bulgar sınırı yaklaşık olarak çizildi. 3-Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı öncesinde; savaş esnasında Bulgaristan üzerinden Almanya ile kara bağlantısı kurabilmek için Dimetoka’yı Bulgaristan’a bıraktı.
-Atina Antlaşması (14 Kasım 1913):
Atina Antlaşması Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalandı.
1-Yunanistan’daki Türklerin hakları güvence altına alındı.
2-Yanya, Girit ve Selanik Yunanistan’a bırakıldı.
3-Ege Adalarının durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı. !! Büyük devletler 16 Kasım 1913’te aldıkları karar ile İmroz, Bozcaada ve Meis dışındaki Ege Adalarını Yunanistan’a, On İki Ada’yı da İtalyanlara verdiler. 10
4-İstanbul Antlaşması (13 Mart 1914): İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Sırbistan arasında imzalandı. Osmanlı Devleti’nin Sırbistan ile sınırı olmadığı için; bu antlaşma ile yalnızca Sırbistan’da kalan Türklerin hakları görü- şüldü. II. Balkan Savaşı’nın Sonuçları
1-Balkanlar’da azınlık durumuna düşen Türklerin hakları imzalanan antlaşmalarla güvence altına alındı
2-Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’dan geri alındı.
3-Bulgaristan mağlubiyetini telafi etmek için I. Dünya Savaşı’na girdi.
Açıklamalar:
1-İttihat ve Terakki Partisi savaştan sonra; orduyu, gençleştirmek ve Almanya’dan subaylar getirerek modernize etmek için harekete geçtiyse de; I. Dünya Savaşı başladığı için bu düşünce sonuçsuz kaldı.
2-Mustafa Kemal Edirne’nin kurtuluşuna katılmıştır
3-Arnavutluk, Balkan Savaşları’na katılmamıştır
4-Balkan Savaşlarından sonra Balkanlarda Rusya, Osmanlı yerine Avusturya ile karşı karşıya geldi
5-Osmanlı Devleti’nin Almanya’dan faydalanarak orduyu ıslah etmek istemesi Osmanlı ile Almanya’yı birbirine daha fazla yaklaştırmıştır.
6-Türk ordusu II. Balkan Savaşı’nda sadece Bulgaristan ile savaşmıştır
7-II. Balkan Savaşı esnasında Avrupalı devletlerin tepkisinden çekindiği için Osmanlı ordusu Meriç’in batısına geçmemiştir.
8-Balkan Savaşları Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesinde etkili olmuştur.
I. BALKAN SAVAŞI (1912-1913)
I. BALKAN SAVAŞI (1912-1913)
Savaşın Nedenleri
1- Rusya’nın Balkanlarda takip ettiği Panslavist politika
2- Balkanlardaki gelişmelerin, Osmanlı tarafından, takip edilememesi
3- Fransız İhtilali’nin etkisi (Millîyetçilik ve bağımsızlık)
4- Türklerin Balkanlardan tamamen atılmak istenmesi Savaş başlamadan önce; Arnavutluk, Makedonya, Selanik ve Yanya Osmanlı Devleti’nin elindeydi.
5- Trablusgarp Savaşı esnasında, Osmanlı Devleti’nin güçsüz olduğunun anlaşılması
6- Kiliseler sorununun Balkan devletlerinin lehine çözülmesi
7- Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti’ne karşı ittifak kurmaları
8- İngiltere’nin, 1908’de Estonya’nın başkenti Reval’de yapılan görüşmeler sonucunda, Rusya’yı Balkan politikasında serbest bırakması Katılan Devletler ve Savaşın sonucu
1-Karadağ, Bulgaristan, Sırbistan ve Yunanistan Osmanlı Devleti’ne karşı savaştılar Bu devletlerin Bulgaristan önderliğinde birleşip; Osmanlı Devleti’ne saldırmasında Rusya etkili oldu. Savaş 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Osmanlı topraklarına saldırması ile başladı. Bulgarlar Çatalca’ya kadar gelmeyi başarırken; Rauf Orbay’ın Hamidiye Kruvazörü ile yaptığı başarılı mücadelelere rağmen Yunanlılar Ege Adalarını işgal etmeyi başarmıştır
2-Osmanlı Devleti bütün cephelerde yenilerek Çatalca’ya kadar gerilemiştir. Osmanlı Devleti’nin Başarısızlığının Nedenleri 1- Ordunun siyasete karışması 2- Savaştan önce askerlerin bir bölümünün terhis edilmesi 3- Ordunun savaşa hazır olmaması
4- Osmanlı donanmasının yetersiz olması
5- Avrupa devletlerinin Balkan uluslarını desteklemesi
6- İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Balkan sınırlarının değişmeyeceğine dair verdikleri teminata güvenen Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da gelişen olayları dikkatli takip etmemesi.
7- Balkan devletlerinin birlikte hareket etmesi
8- Balkan devletlerinin ulaşım ve iletişim imkânlarını etkisiz hale getirmelerinden dolayı Osmanlı ordusunda iletişim ve ulaşım bozukluğu olması. 9-Osmanlı Devleti’nin siyasal yalnızlık içinde olması
Savaşın Nedenleri
1- Rusya’nın Balkanlarda takip ettiği Panslavist politika
2- Balkanlardaki gelişmelerin, Osmanlı tarafından, takip edilememesi
3- Fransız İhtilali’nin etkisi (Millîyetçilik ve bağımsızlık)
4- Türklerin Balkanlardan tamamen atılmak istenmesi Savaş başlamadan önce; Arnavutluk, Makedonya, Selanik ve Yanya Osmanlı Devleti’nin elindeydi.
5- Trablusgarp Savaşı esnasında, Osmanlı Devleti’nin güçsüz olduğunun anlaşılması
6- Kiliseler sorununun Balkan devletlerinin lehine çözülmesi
7- Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti’ne karşı ittifak kurmaları
8- İngiltere’nin, 1908’de Estonya’nın başkenti Reval’de yapılan görüşmeler sonucunda, Rusya’yı Balkan politikasında serbest bırakması Katılan Devletler ve Savaşın sonucu
1-Karadağ, Bulgaristan, Sırbistan ve Yunanistan Osmanlı Devleti’ne karşı savaştılar Bu devletlerin Bulgaristan önderliğinde birleşip; Osmanlı Devleti’ne saldırmasında Rusya etkili oldu. Savaş 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Osmanlı topraklarına saldırması ile başladı. Bulgarlar Çatalca’ya kadar gelmeyi başarırken; Rauf Orbay’ın Hamidiye Kruvazörü ile yaptığı başarılı mücadelelere rağmen Yunanlılar Ege Adalarını işgal etmeyi başarmıştır
2-Osmanlı Devleti bütün cephelerde yenilerek Çatalca’ya kadar gerilemiştir. Osmanlı Devleti’nin Başarısızlığının Nedenleri 1- Ordunun siyasete karışması 2- Savaştan önce askerlerin bir bölümünün terhis edilmesi 3- Ordunun savaşa hazır olmaması
4- Osmanlı donanmasının yetersiz olması
5- Avrupa devletlerinin Balkan uluslarını desteklemesi
6- İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Balkan sınırlarının değişmeyeceğine dair verdikleri teminata güvenen Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da gelişen olayları dikkatli takip etmemesi.
7- Balkan devletlerinin birlikte hareket etmesi
8- Balkan devletlerinin ulaşım ve iletişim imkânlarını etkisiz hale getirmelerinden dolayı Osmanlı ordusunda iletişim ve ulaşım bozukluğu olması. 9-Osmanlı Devleti’nin siyasal yalnızlık içinde olması
TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912)
TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912)
İtalya’nın Trablusgarp’ı İşgalinin Nedenleri
1- Birliğini geç kuran İtalya’nın ham madde ve pazar arayışı Birliğini geç tamamlayan İtalya sömürgecilik yarışında geç kalmıştır. 1896’da Habeşistan’a saldırdıysa da; İtalya’nın bu saldırısı başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
2- Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması
3- Osmanlı Devleti’nin Libya’yı (Trablusgarp) savunacak gücünün olmaması Osmanlı Devleti Trablusgarp’a karadan yardım edemezdi; çünkü Mısır, İtalya’nın Trablusgarp’ı işgalini onaylayan İngiltere’nin elindeydi. Donanmasının güçsüzlüğünden dolayı da Osmanlı Devleti Trablusgarp’a denizden yardım ulaşamazdı.
4- İtalya’nın, Trablusgarp’ın işgali için, Avrupa devletlerinin onayını alması Fransa, 1900’de, Fas’ı almasına yardımcı olduğu takdirde Trablusgarp’ı İtalya’nın işgal etmesine razı olabileceğini açıkladı. 1902’de ise Avusturya Bosna-Hersek üzerindeki emellerini İtalya’ya kabul ettirdiği için; İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini kabul etti. Fransa’nın işgali altındaki Tunus ile kendi işgali altındaki Mısır arasında Trablusgarp’ı tampon bölge olarak gören ve İtalya’yı bloklaşmada yanında tutmak isteyen İngiltere de İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik emellerini olumlu karşıladı. İtalya’nın Rusya’nın Boğazlara yönelik olan planlarını desteklemesinden dolayı; Rusya da İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini onayladı. Almanya ise oluşan bloklaşma hareketinde İtalya’yı kaybetmek istemediğinden dolayı İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan hareketini kabul etti. 5-İtalya’nın, Trablusgarp’ın uygarlıkta geri bırakıldığı ve burada İtalyanlara kötü davranıldığı iddiası. 6- İtalya’nın Habeşistan’daki başarısızlığını telafi etmek istemesi
7- İtalyan Hükûmeti’nin, kendi halkı karşısında, prestij artırmak istemesi.
Trablusgarp’ın İşgali
Büyük devletlerle gizli görüşmeler yaparak Trablusgarp’ı ele geçirme serbestliği elde eden İtalya, haklı bir gerekçe göstermeden 28 Eylül 1911’de Trablusgarp üzerine harekete geçti. Osmanlı bölgeyi savunabilecek durumda olmadığından dolayı bir grup vatansever subay (M. Kemal, Enver Paşa, Nuri Conker, Ali Çetinkaya, Fethi Okyar), halkı teşkilatlandırmak için Trablusgarp’a gitti. Bölgeye giden subaylardan Mustafa Kemal, Derne ve Tobruk’u teşkilatlandırırken; Enver Paşa, Bingazi’yi teşkilatlandırdı. Teşkilatlanmış olan asker ve halk karşısında İtalyanlar başarısız duruma düştüler. İtalya Trablusgarp’ta başarılı olamayacağını anlayınca; Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti. Osmanlı Devleti bu durum karşısında yine de barışa yanaşmamış fakat 8 Ekim 1912’de Balkan Devletleri saldırınca; İtalya ile Uşi Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.
QUCHY (Uşi) Antlaşması (18 Ekim 1912)
1- Trablusgarp İtalyanlara verilecek
2- On İki Ada, Yunan işgali ihtimaline binaen, geçici olarak, İtalyanlara bırakılacak Balkan Savaşlarından sonra I. Dünya Savaşı’nın başlaması On İki Ada meselesini küllendirdi. Savaş esnasında ise İtilaf Devletleri gizli anlaşmalarla On İki Ada’yı İtalya’ya bıraktılar. Lozan Antlaşması ile adalara resmen sahip olan İtalya, II. Dünya Savaşı’ndan sonra ise bölgeyi Yunanistan’a bıraktı.
3- İtalya, Osmanlı Devleti’ne kapitülasyonların kaldırılması konusunda destek verecek
4- Trablusgarp dini bakımdan halifeye bağlı kalacak (Böylelikle Osmanlı Devleti Trablusgarp halkıyla olan dini-kültürel bağını sürdürmeyi hedeflemiştir)
Trablusgarp Savaşı’nın Sonuçları
1-İtalyanlar Trablusgarp’ı ele geçiremeyince Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti.
2-Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine Osmanlı Devleti İtalya ile anlaşma yapmak zorunda kaldı.
3-Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını İtalya’ya verdi.
4-Mustafa Kemal Paşa, Trablusgarp’ta kazandığı başarılar (Derne-Tobruk) sonucu binbaşı oldu.
5-Kuzey Afrika’da İtalyan sömürgesi başladı 6-On İki Ada fiilen Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı.
7-İtalyanlar ilk defa Ege Denizi’ne yerleşti.
8-Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti üzerine harekete geçişi kolaylaştı
9-İttihat ve Terakki Partisi prestij kaybetti. ! Mustafa Kemal ilk defa sömürgeciliğe karşı savaştı.
İtalya’nın Trablusgarp’ı İşgalinin Nedenleri
1- Birliğini geç kuran İtalya’nın ham madde ve pazar arayışı Birliğini geç tamamlayan İtalya sömürgecilik yarışında geç kalmıştır. 1896’da Habeşistan’a saldırdıysa da; İtalya’nın bu saldırısı başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
2- Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması
3- Osmanlı Devleti’nin Libya’yı (Trablusgarp) savunacak gücünün olmaması Osmanlı Devleti Trablusgarp’a karadan yardım edemezdi; çünkü Mısır, İtalya’nın Trablusgarp’ı işgalini onaylayan İngiltere’nin elindeydi. Donanmasının güçsüzlüğünden dolayı da Osmanlı Devleti Trablusgarp’a denizden yardım ulaşamazdı.
4- İtalya’nın, Trablusgarp’ın işgali için, Avrupa devletlerinin onayını alması Fransa, 1900’de, Fas’ı almasına yardımcı olduğu takdirde Trablusgarp’ı İtalya’nın işgal etmesine razı olabileceğini açıkladı. 1902’de ise Avusturya Bosna-Hersek üzerindeki emellerini İtalya’ya kabul ettirdiği için; İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini kabul etti. Fransa’nın işgali altındaki Tunus ile kendi işgali altındaki Mısır arasında Trablusgarp’ı tampon bölge olarak gören ve İtalya’yı bloklaşmada yanında tutmak isteyen İngiltere de İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik emellerini olumlu karşıladı. İtalya’nın Rusya’nın Boğazlara yönelik olan planlarını desteklemesinden dolayı; Rusya da İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini onayladı. Almanya ise oluşan bloklaşma hareketinde İtalya’yı kaybetmek istemediğinden dolayı İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan hareketini kabul etti. 5-İtalya’nın, Trablusgarp’ın uygarlıkta geri bırakıldığı ve burada İtalyanlara kötü davranıldığı iddiası. 6- İtalya’nın Habeşistan’daki başarısızlığını telafi etmek istemesi
7- İtalyan Hükûmeti’nin, kendi halkı karşısında, prestij artırmak istemesi.
Trablusgarp’ın İşgali
Büyük devletlerle gizli görüşmeler yaparak Trablusgarp’ı ele geçirme serbestliği elde eden İtalya, haklı bir gerekçe göstermeden 28 Eylül 1911’de Trablusgarp üzerine harekete geçti. Osmanlı bölgeyi savunabilecek durumda olmadığından dolayı bir grup vatansever subay (M. Kemal, Enver Paşa, Nuri Conker, Ali Çetinkaya, Fethi Okyar), halkı teşkilatlandırmak için Trablusgarp’a gitti. Bölgeye giden subaylardan Mustafa Kemal, Derne ve Tobruk’u teşkilatlandırırken; Enver Paşa, Bingazi’yi teşkilatlandırdı. Teşkilatlanmış olan asker ve halk karşısında İtalyanlar başarısız duruma düştüler. İtalya Trablusgarp’ta başarılı olamayacağını anlayınca; Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti. Osmanlı Devleti bu durum karşısında yine de barışa yanaşmamış fakat 8 Ekim 1912’de Balkan Devletleri saldırınca; İtalya ile Uşi Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.
QUCHY (Uşi) Antlaşması (18 Ekim 1912)
1- Trablusgarp İtalyanlara verilecek
2- On İki Ada, Yunan işgali ihtimaline binaen, geçici olarak, İtalyanlara bırakılacak Balkan Savaşlarından sonra I. Dünya Savaşı’nın başlaması On İki Ada meselesini küllendirdi. Savaş esnasında ise İtilaf Devletleri gizli anlaşmalarla On İki Ada’yı İtalya’ya bıraktılar. Lozan Antlaşması ile adalara resmen sahip olan İtalya, II. Dünya Savaşı’ndan sonra ise bölgeyi Yunanistan’a bıraktı.
3- İtalya, Osmanlı Devleti’ne kapitülasyonların kaldırılması konusunda destek verecek
4- Trablusgarp dini bakımdan halifeye bağlı kalacak (Böylelikle Osmanlı Devleti Trablusgarp halkıyla olan dini-kültürel bağını sürdürmeyi hedeflemiştir)
Trablusgarp Savaşı’nın Sonuçları
1-İtalyanlar Trablusgarp’ı ele geçiremeyince Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti.
2-Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine Osmanlı Devleti İtalya ile anlaşma yapmak zorunda kaldı.
3-Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını İtalya’ya verdi.
4-Mustafa Kemal Paşa, Trablusgarp’ta kazandığı başarılar (Derne-Tobruk) sonucu binbaşı oldu.
5-Kuzey Afrika’da İtalyan sömürgesi başladı 6-On İki Ada fiilen Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı.
7-İtalyanlar ilk defa Ege Denizi’ne yerleşti.
8-Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti üzerine harekete geçişi kolaylaştı
9-İttihat ve Terakki Partisi prestij kaybetti. ! Mustafa Kemal ilk defa sömürgeciliğe karşı savaştı.
OSMANLI DEVLETİNİ KURTARMA ÇABALARI: FİKİR HAREKETLERİ
OSMANLI DEVLETİNİ KURTARMA ÇABALARI: FİKİR HAREKETLERİ
A- Osmanlıcılık - Tanzimat’ın ilanıyla başlayan ve Meşrutiyetle devam eden bir süreçtir. Amaç: Fransız Devriminin de etkisiyle gelişen yasalar karşısında eşitlik ve yönetilenlere yönetimde temsil hakkının tanınmasıyla Osmanlı Devletinin parçalanma sürecinin önlenebileceği düşüncesi
B- İslamcılık - Özellikle 93 Harbi yenilgisi nedeniyle Sultan II. Abdülhamit ile Meşrutiyetçiler arasında meydana gelen çatışma sonucunda Meclis-i Mebusan kapatıldı. Halifelik kurumu ilk kez oldukça ön plana çıkarılarak İslam dünyasından destek sağlanma çabasına girişildi. II. Meşrutiyet’in ilanıyla sona erdi. 5
C- Türkçülük - 1912-1913 Balkan Harbi faciasından sonra Osmanlı Devletinin Balkanlardaki varlığı sona erdi. Bu tarihten itibaren gelişen hareketin en önemli dinamiği Ziya Gökalp’tir. Gökalp’e göre “yeniden yapılanma” için üç hamleye gerek vardır. 1-Türk kültürüne bağlanmak 2-İslam ümmetinden olmak 3-Batı uygarlığını benimsemek
D- Batıcılık Çok homojen bir fikir akımı değildir. -Celal Nuri’nin temsil ettiği görüş: Batı’nın yalnızca medeniyetini almak; -Abdullah Cevdet’in temsil ettiği görüş: Yalnızca Batı medeniyeti vardır ve her şeyiyle onun alınması gerekir.
A- Osmanlıcılık - Tanzimat’ın ilanıyla başlayan ve Meşrutiyetle devam eden bir süreçtir. Amaç: Fransız Devriminin de etkisiyle gelişen yasalar karşısında eşitlik ve yönetilenlere yönetimde temsil hakkının tanınmasıyla Osmanlı Devletinin parçalanma sürecinin önlenebileceği düşüncesi
B- İslamcılık - Özellikle 93 Harbi yenilgisi nedeniyle Sultan II. Abdülhamit ile Meşrutiyetçiler arasında meydana gelen çatışma sonucunda Meclis-i Mebusan kapatıldı. Halifelik kurumu ilk kez oldukça ön plana çıkarılarak İslam dünyasından destek sağlanma çabasına girişildi. II. Meşrutiyet’in ilanıyla sona erdi. 5
C- Türkçülük - 1912-1913 Balkan Harbi faciasından sonra Osmanlı Devletinin Balkanlardaki varlığı sona erdi. Bu tarihten itibaren gelişen hareketin en önemli dinamiği Ziya Gökalp’tir. Gökalp’e göre “yeniden yapılanma” için üç hamleye gerek vardır. 1-Türk kültürüne bağlanmak 2-İslam ümmetinden olmak 3-Batı uygarlığını benimsemek
D- Batıcılık Çok homojen bir fikir akımı değildir. -Celal Nuri’nin temsil ettiği görüş: Batı’nın yalnızca medeniyetini almak; -Abdullah Cevdet’in temsil ettiği görüş: Yalnızca Batı medeniyeti vardır ve her şeyiyle onun alınması gerekir.
I. MEŞRUTİYET'İN İLANI: (23 Aralık 1876)
I. MEŞRUTİYET'İN İLANI: (23 Aralık 1876)
-Jön Türkler/ Genç Osmanlılar Hareketi: 1865 -Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi aydınların oluşturduğu gruba Genç Osmanlılar veya Jön Türkler denirdi. Bu grup yanlarına Mithat Paşa’yı da alarak Meşrutiyeti ilan etmesi koşuluyla II. Abdülhamit'i tahta çıkardılar. -23 Aralık 1976 'da Kanuni Esasi hazırlanarak I. Meşrutiyet ilan edildi. Kanuni Esasi Osmanlı Devletinin Avrupai tarzda ilk anayasasıdır. Kanuni Esasiye göre iki tane meclis kuruldu. Meclisi Mebusan (Üyelerini halk seçecek),Meclisi Ayan (Üyelerini Padişah seçecek)
II. MEŞRUTİYET’İN İLANI: (24 TEMMUZ 1908) -Jön Türkler 1889 yılında İttihat ve Terakki cemiyetini kurdular. Bu örgüt II. Meşrutiyetin ilan edilmesi için II. Abdülhamit'e baskı yaptılar. -Baskılar sonunda II. Abdülhamit 24 Temmuz 1908 'de II. Meşrutiyeti ilan etti. -13 Nisan 1909'da Meşrutiyet yönetimine karşı olanlar büyük bir ayaklanma yaptılar (31 Mart Olayı). -Ayaklanmayı İttihatçıların oluşturduğu ve M. Kemal'in Kurmay Başkanlığını yaptığı Hareket Ordusu bastırdı. -İttihatçılar bu ayaklanmadan II. Abdülhamit'i sorumlu tutarak tahttan indirdiler. -Kanun-i Esasi’de padişahın yetkisini kısıtlayan değişiklikler yaptılar
-Jön Türkler/ Genç Osmanlılar Hareketi: 1865 -Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi aydınların oluşturduğu gruba Genç Osmanlılar veya Jön Türkler denirdi. Bu grup yanlarına Mithat Paşa’yı da alarak Meşrutiyeti ilan etmesi koşuluyla II. Abdülhamit'i tahta çıkardılar. -23 Aralık 1976 'da Kanuni Esasi hazırlanarak I. Meşrutiyet ilan edildi. Kanuni Esasi Osmanlı Devletinin Avrupai tarzda ilk anayasasıdır. Kanuni Esasiye göre iki tane meclis kuruldu. Meclisi Mebusan (Üyelerini halk seçecek),Meclisi Ayan (Üyelerini Padişah seçecek)
II. MEŞRUTİYET’İN İLANI: (24 TEMMUZ 1908) -Jön Türkler 1889 yılında İttihat ve Terakki cemiyetini kurdular. Bu örgüt II. Meşrutiyetin ilan edilmesi için II. Abdülhamit'e baskı yaptılar. -Baskılar sonunda II. Abdülhamit 24 Temmuz 1908 'de II. Meşrutiyeti ilan etti. -13 Nisan 1909'da Meşrutiyet yönetimine karşı olanlar büyük bir ayaklanma yaptılar (31 Mart Olayı). -Ayaklanmayı İttihatçıların oluşturduğu ve M. Kemal'in Kurmay Başkanlığını yaptığı Hareket Ordusu bastırdı. -İttihatçılar bu ayaklanmadan II. Abdülhamit'i sorumlu tutarak tahttan indirdiler. -Kanun-i Esasi’de padişahın yetkisini kısıtlayan değişiklikler yaptılar
OSMANLI DEVLETİNİN ÇÖKÜŞ NEDENLERİ
OSMANLI DEVLETİNİN ÇÖKÜŞ NEDENLERİ
A-DIŞ NEDENLER
1- Bilim teknikteki gelişmeleri izleyememesi
2- Coğrafi keşifler ve yeni ticaret yollarının bulunması
3- Fransız ihtilalinin yaydığı milliyetçilik düşüncesi ile çıkan ayaklanmalar
4- Uzun süren savaşlar
5- Kapitülasyonlar 3
6- Jeopolitik Konum
7- Borçlar ve Duyun-ı Umumiye
8- Sanayileşmiş devletlerin Osmanlı Üzerindeki emelleri
B-İÇ NEDENLER
1- Yönetimde bozulma: Sancak uygulamasından Kafes uygulamasına geçiş
2- Toprak düzeni/ ekonomide bozulma: Dirlik sisteminden
3- Eğitimde bozulma: Müspet bilimlerin öğretilmesinden dogmatik öğretime geçiş
4- Orduda bozulma: Yeniçeriliğin ve tımar sisteminin dejenere olması
5- Adalet sisteminde bozulma: Hukuk sisteminde liyakatten uzaklaşma ve çok başlılık
ÇÖKÜŞÜ ÖNLEME ÇABALARI: ISLAHAT HAREKETLERİ
A-III. Selim Dönemi -Meşveret Meclisi -Layihalar (Raporlar) -Mühendishane-i Berr-i Hümayun B-IV. Mustafa dönemi
C-II. MAHMUT DÖNEMİ
-İsyanın bastırılması ve Sened-i İttifak -Yeniçeri Ocağının Kaldırılması (Vaka-i Hayriye) -Arazi yazımı ve Nüfus Sayımı
-İlköğretimin zorunluluğu
-Tebaa arasındaki eşitlik
-Harbiye ve Tıbbiyenin açılması -Takvim-i Vekayi’nin çıkışı II. Mahmut dönemi siyasi olayları -Sırp İsyanı -Mora İsyanı ve Yunanistan’ın Bağımsızlığı -Navarin olayı ve Mehmet Ali Paşa Olayı -1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması
TANZİMAT FERMANI VE GETİRDİĞİ YENİLİKLER
-Mal ve can güvenliğinin sağlanması -Verginin kazanca göre alınması
-Yargılamanın açık ve adil olması
-Miras hakkının tanınması 1853-1856 Kırım Harbi ve Islahat Fermanı 4
-Gayrimüslimlerin askere alınması
- Gayrimüslimlerin devlet memuru olabilmeleri
-Yabancıların Osmanlı azınlıklarıyla ilgilenme hakları -Yabancılara Osmanlı Devleti’nden okul ve kilise yapma, mülk edinme hakkı
LONDRA ANTLAŞMASI (30 MAYIS 1913)
1- Midye-Enez çizgisinin batısındaki topraklar Balkan devletlerine bırakıldı (Osmanlı, Gelibolu Yarımadası hariç olmak üzere, Doğu Trakya ve Balkan topraklarının tamamını kaybetti.)
2- Ege adalarının durumu ve Arnavutluk’un sınır durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı Ege Adaları fiilen elden çıkmıştır. I. Dünya Savaşı başlayınca; Ege Adaları meselesi askıya alınmış; Lozan Antlaşması ile Ege Adaları resmen Yunanistan’a verilmiştir. I. Balkan Savaşı’nın Sonuçları 1-Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki varlığı tamamen sona erdi.
2-Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’a bırakıldı 3-Gökçeada ve Bozcaada hariç, Ege Adaları fiilen elden çıktı
4- Arnavutluk, 28 Kasım 1912’de, bağımsızlığını ilan etti. Bu durum İslamcılık politikasını da olumsuz etkiledi. (Osmanlı Devleti’nden ayrılan son Balkan devleti Arnavutluk’tur.)
5-İttihat ve Terakki Partisi, 23 Ocak 1913’de düzenlediği Bab-ı Âli Baskını sonucunda hükûmeti tam olarak ele geçirdi. (Bu partinin resmî iktidar dönemi başladı.) İttihat ve Terakki Partisi 1889’da kurulan II. Meşrutiyetin ilanında etkili olan, 31 Mart Olayından itibaren yönetimde etkili olmaya başlayan, II. Meşrutiyet Döneminde Türkçülüğü devletin siyasi düşüncesi haline getiren partidir. 6-Mustafa Kemal’in ordunun siyasete girmemesi şeklindeki görüşünün doğruluğu ispatlandı. 7-Bulgaristan Ege Denizi’ne ulaşmıştır.
8-Balkan devletleri arasındaki anlaşmazlık sonucunda II. Balkan Savaşı çıkmıştır.
9-Balkanlar’dan Anadolu’ya göç başladı 10-Mustafa Kemal siyaseti bırakmıştır. Açıklamalar: 1-I. Balkan Savaşı’nda İstanbul tehdit altına girmiştir. 2-Londra Antlaşması II. Balkan Savaşı’nın çıkması üzerine yürürlükten kalkmıştır.
A-DIŞ NEDENLER
1- Bilim teknikteki gelişmeleri izleyememesi
2- Coğrafi keşifler ve yeni ticaret yollarının bulunması
3- Fransız ihtilalinin yaydığı milliyetçilik düşüncesi ile çıkan ayaklanmalar
4- Uzun süren savaşlar
5- Kapitülasyonlar 3
6- Jeopolitik Konum
7- Borçlar ve Duyun-ı Umumiye
8- Sanayileşmiş devletlerin Osmanlı Üzerindeki emelleri
B-İÇ NEDENLER
1- Yönetimde bozulma: Sancak uygulamasından Kafes uygulamasına geçiş
2- Toprak düzeni/ ekonomide bozulma: Dirlik sisteminden
3- Eğitimde bozulma: Müspet bilimlerin öğretilmesinden dogmatik öğretime geçiş
4- Orduda bozulma: Yeniçeriliğin ve tımar sisteminin dejenere olması
5- Adalet sisteminde bozulma: Hukuk sisteminde liyakatten uzaklaşma ve çok başlılık
ÇÖKÜŞÜ ÖNLEME ÇABALARI: ISLAHAT HAREKETLERİ
A-III. Selim Dönemi -Meşveret Meclisi -Layihalar (Raporlar) -Mühendishane-i Berr-i Hümayun B-IV. Mustafa dönemi
C-II. MAHMUT DÖNEMİ
-İsyanın bastırılması ve Sened-i İttifak -Yeniçeri Ocağının Kaldırılması (Vaka-i Hayriye) -Arazi yazımı ve Nüfus Sayımı
-İlköğretimin zorunluluğu
-Tebaa arasındaki eşitlik
-Harbiye ve Tıbbiyenin açılması -Takvim-i Vekayi’nin çıkışı II. Mahmut dönemi siyasi olayları -Sırp İsyanı -Mora İsyanı ve Yunanistan’ın Bağımsızlığı -Navarin olayı ve Mehmet Ali Paşa Olayı -1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması
TANZİMAT FERMANI VE GETİRDİĞİ YENİLİKLER
-Mal ve can güvenliğinin sağlanması -Verginin kazanca göre alınması
-Yargılamanın açık ve adil olması
-Miras hakkının tanınması 1853-1856 Kırım Harbi ve Islahat Fermanı 4
-Gayrimüslimlerin askere alınması
- Gayrimüslimlerin devlet memuru olabilmeleri
-Yabancıların Osmanlı azınlıklarıyla ilgilenme hakları -Yabancılara Osmanlı Devleti’nden okul ve kilise yapma, mülk edinme hakkı
LONDRA ANTLAŞMASI (30 MAYIS 1913)
1- Midye-Enez çizgisinin batısındaki topraklar Balkan devletlerine bırakıldı (Osmanlı, Gelibolu Yarımadası hariç olmak üzere, Doğu Trakya ve Balkan topraklarının tamamını kaybetti.)
2- Ege adalarının durumu ve Arnavutluk’un sınır durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı Ege Adaları fiilen elden çıkmıştır. I. Dünya Savaşı başlayınca; Ege Adaları meselesi askıya alınmış; Lozan Antlaşması ile Ege Adaları resmen Yunanistan’a verilmiştir. I. Balkan Savaşı’nın Sonuçları 1-Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki varlığı tamamen sona erdi.
2-Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’a bırakıldı 3-Gökçeada ve Bozcaada hariç, Ege Adaları fiilen elden çıktı
4- Arnavutluk, 28 Kasım 1912’de, bağımsızlığını ilan etti. Bu durum İslamcılık politikasını da olumsuz etkiledi. (Osmanlı Devleti’nden ayrılan son Balkan devleti Arnavutluk’tur.)
5-İttihat ve Terakki Partisi, 23 Ocak 1913’de düzenlediği Bab-ı Âli Baskını sonucunda hükûmeti tam olarak ele geçirdi. (Bu partinin resmî iktidar dönemi başladı.) İttihat ve Terakki Partisi 1889’da kurulan II. Meşrutiyetin ilanında etkili olan, 31 Mart Olayından itibaren yönetimde etkili olmaya başlayan, II. Meşrutiyet Döneminde Türkçülüğü devletin siyasi düşüncesi haline getiren partidir. 6-Mustafa Kemal’in ordunun siyasete girmemesi şeklindeki görüşünün doğruluğu ispatlandı. 7-Bulgaristan Ege Denizi’ne ulaşmıştır.
8-Balkan devletleri arasındaki anlaşmazlık sonucunda II. Balkan Savaşı çıkmıştır.
9-Balkanlar’dan Anadolu’ya göç başladı 10-Mustafa Kemal siyaseti bırakmıştır. Açıklamalar: 1-I. Balkan Savaşı’nda İstanbul tehdit altına girmiştir. 2-Londra Antlaşması II. Balkan Savaşı’nın çıkması üzerine yürürlükten kalkmıştır.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)