TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912)

TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912)
İtalya’nın Trablusgarp’ı İşgalinin Nedenleri
1- Birliğini geç kuran İtalya’nın ham madde ve pazar arayışı Birliğini geç tamamlayan İtalya sömürgecilik yarışında geç kalmıştır. 1896’da Habeşistan’a saldırdıysa da; İtalya’nın bu saldırısı başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
2- Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması
3- Osmanlı Devleti’nin Libya’yı (Trablusgarp) savunacak gücünün olmaması Osmanlı Devleti Trablusgarp’a karadan yardım edemezdi; çünkü Mısır, İtalya’nın Trablusgarp’ı işgalini onaylayan İngiltere’nin elindeydi. Donanmasının güçsüzlüğünden dolayı da Osmanlı Devleti Trablusgarp’a denizden yardım ulaşamazdı.
4- İtalya’nın, Trablusgarp’ın işgali için, Avrupa devletlerinin onayını alması Fransa, 1900’de, Fas’ı almasına yardımcı olduğu takdirde Trablusgarp’ı İtalya’nın işgal etmesine razı olabileceğini açıkladı. 1902’de ise Avusturya Bosna-Hersek üzerindeki emellerini İtalya’ya kabul ettirdiği için; İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini kabul etti. Fransa’nın işgali altındaki Tunus ile kendi işgali altındaki Mısır arasında Trablusgarp’ı tampon bölge olarak gören ve İtalya’yı bloklaşmada yanında tutmak isteyen İngiltere de İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik emellerini olumlu karşıladı. İtalya’nın Rusya’nın Boğazlara yönelik olan planlarını desteklemesinden dolayı; Rusya da İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini onayladı. Almanya ise oluşan bloklaşma hareketinde İtalya’yı kaybetmek istemediğinden dolayı İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan hareketini kabul etti. 5-İtalya’nın, Trablusgarp’ın uygarlıkta geri bırakıldığı ve burada İtalyanlara kötü davranıldığı iddiası. 6- İtalya’nın Habeşistan’daki başarısızlığını telafi etmek istemesi 
7- İtalyan Hükûmeti’nin, kendi halkı karşısında, prestij artırmak istemesi.

Trablusgarp’ın İşgali

 Büyük devletlerle gizli görüşmeler yaparak Trablusgarp’ı ele geçirme serbestliği elde eden İtalya, haklı bir gerekçe göstermeden 28 Eylül 1911’de Trablusgarp üzerine harekete geçti. Osmanlı bölgeyi savunabilecek durumda olmadığından dolayı bir grup vatansever subay (M. Kemal, Enver Paşa, Nuri Conker, Ali Çetinkaya, Fethi Okyar), halkı teşkilatlandırmak için Trablusgarp’a gitti. Bölgeye giden subaylardan Mustafa Kemal, Derne ve Tobruk’u teşkilatlandırırken; Enver Paşa, Bingazi’yi teşkilatlandırdı. Teşkilatlanmış olan asker ve halk karşısında İtalyanlar başarısız duruma düştüler. İtalya Trablusgarp’ta başarılı olamayacağını anlayınca; Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti. Osmanlı Devleti bu durum karşısında yine de barışa yanaşmamış fakat 8 Ekim 1912’de Balkan Devletleri saldırınca; İtalya ile Uşi Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.

QUCHY (Uşi) Antlaşması (18 Ekim 1912)
1- Trablusgarp İtalyanlara verilecek
2- On İki Ada, Yunan işgali ihtimaline binaen, geçici olarak, İtalyanlara bırakılacak Balkan Savaşlarından sonra I. Dünya Savaşı’nın başlaması On İki Ada meselesini küllendirdi. Savaş esnasında ise İtilaf Devletleri gizli anlaşmalarla On İki Ada’yı İtalya’ya bıraktılar. Lozan Antlaşması ile adalara resmen sahip olan İtalya, II. Dünya Savaşı’ndan sonra ise bölgeyi Yunanistan’a bıraktı.
3- İtalya, Osmanlı Devleti’ne kapitülasyonların kaldırılması konusunda destek verecek
4- Trablusgarp dini bakımdan halifeye bağlı kalacak (Böylelikle Osmanlı Devleti Trablusgarp halkıyla olan dini-kültürel bağını sürdürmeyi hedeflemiştir)
Trablusgarp Savaşı’nın Sonuçları
1-İtalyanlar Trablusgarp’ı ele geçiremeyince Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti.
2-Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine Osmanlı Devleti İtalya ile anlaşma yapmak zorunda kaldı.
3-Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını İtalya’ya verdi.
4-Mustafa Kemal Paşa, Trablusgarp’ta kazandığı başarılar (Derne-Tobruk) sonucu binbaşı oldu.
5-Kuzey Afrika’da İtalyan sömürgesi başladı 6-On İki Ada fiilen Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı.
7-İtalyanlar ilk defa Ege Denizi’ne yerleşti.
8-Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti üzerine harekete geçişi kolaylaştı
9-İttihat ve Terakki Partisi prestij kaybetti.  ! Mustafa Kemal ilk defa sömürgeciliğe karşı savaştı.